Sınırda kişilik bozukluğu olarak da bilinen borderline, kişinin kendi duygu durumunu düzenlemekte zorluk çektiği, dürtüsel davranışlar gösterdiği, duygularını çok uçlarda yaşadığı için boşluk duygusunu yüksek derecede hissettiği bir kişilik bozukluğu çeşitidir. Kendilerine karşı olan benlik algıları net değildir, bütün değildir ve sürekli olarak değişiklik gösterebilir. Duygularını iki uçta yaşayan sınırda kişiliklerde, bu uçları birleştirme ve bütünleştirme becerisi oldukça zayıftır. Kendilerini bütün hissedemezler, bundan ve hissettikleri boşluk hissinden kaynaklı olarak intihar girişimleri görülebilir.
Bu kişilik bozukluğuna sahip bireyler genellikle ilişkilerinde stabil davranamazlar ve tutarsız davranışlar gösterebilirler. Partnerlerini bir gün göklere çıkarabildikleri gibi anında yerin dibine de sokabilirler. Yani iki uçta yaşarlar ve davranışlarında orta nokta genellikle görülmez.
Genellikle kadınlarda görülen borderline kişilik bozukluğu, bu bozukluğa sahip bireylerde kendini güçsüz hissetme olarak da görülebilir ve buna karşı onu tamamlayacak, onunla bütünleşip ona kendini tamamlanmış hissettirecek güçlü bir partnerler arayıp, seçebilirler.
Dürtüsel olarak kendilerini kontrol etmekte zorlanabilirler ve bu dürtü kontrol problemi kendini alkol- madde problemi, yeme bozukluğu veya obezite, değişik cinsel deneyimlere açık olma veya yüksek cinsel deneyimler olarak gösterebilir. Dürtüsel olarak kendileriyle ilgili sık sık değişimler yapıyor olabilirler veya fiziksel olarak kendilerine zarar veriyor olabilirler.
Sınırda kişilik bozukluğuna sahip bireyler genellikle terk edilmekten çok korkarlar.
Partnerlerinin yaptığı en ufak bir hareket onların bu terk edilme kaygısını tetikleyebilir. Terk edileceklerinden korktukları için önce kendileri terk etme eğilimline sahip olabilirler. Duygu durumları stabil olmadığı için onlarla stabil bir ilişki yaşamak da oldukça zordur.
Bu kişilerde öfke patlamaları veya öfke nöbetleri, alkol bağımlılıkları, kendine zarar verecek davranışlar görülebilir. Diğer yandan benlik algıları bir bütün halinde tam olarak var olmadığı için dış görünüşlerini sürekli değiştiriyor olabilirler. Aşırı ve absürt dövme yaptırmak, fazlaca piercingler yaptırmak, sürekli olarak saç rengini veya modelini değiştirmek gibi davranışlar örnek verilebilir.
Neler Yapılabilir?
Öncelille neden bu kişilik bozukluğunun oluştuğu araştırılmalıdır. Genetik faktörler ve sonradan oluşumuna neden olabilecek büyük travma öyküleri araştırılabilir.
Şema terapi, bireyin borderline kişilik örüntülerini incelemek ve işlevselliği artırmak, daha orta noktaya getirmek için en iyi terapi ekollerinden biridir ve genellikle sınırda kişilik bozukluklarında veya örüntülerinde şema terapi iyi sonuç vermektedir. Öte yandan kişiyi bu örüntülere iten çocukluğunda veya geçmiş hayatında yaşamış olduğu travmatik anılar varsa EMDR terapisi uygulanarak bu travma çalışılabilir. Biz de kliniğimizde hem şema terapi hem EMDR terapisini özellikle kullanarak ve diğer terapi ekolleriyle harmanlayarak bu kişilik örüntüsüne sahip kişilere daha stabil duruma gelmelerinde yardımcı olmayı amaçlıyoruz.
Berk Karaoğlu
Uzman Klinik Psikolog – Aile Danışmanı
Özel Berk Karaoğlu Aile Danışma Merkezi
