Freud ve Histeri

Sigmund Freud histeri kavramıyla psikanalizin temelini atmıştır denebilir, Freud bilinçdışı kavramını histerik semptomları olan Anna O. isimli hastası ile keşfetmiştir. Freud insan zihninini bilinç, bilinç öncesi ve bilinçdışı olarak üçe bölmüştür. Bilinci kişinin farkında olduğu duygu ve düşünceleri oluşturur. Bilinç öncesi kişinin o an bilincinde olmayan fakat bilincine getirebildiği duygu ve düşünceleridir. Bilinçdışı ise kişinin bastırdığı duygu ve düşüncelerinden oluşmaktadır.

Freud’a göre histeri yasaklanan ve dile getirilmeyen cinsel fantezilerin sonucu olarak ortaya çıkan bir durumdur. Freud insan yaşamında davranışları etkileyen iki temel içgüdü olduğunu söylemiştir bu içgüdüler cinsellik (libido, yaşam içgüdüsü) ve ölüm (saldırganlık) içgüdüleridir. Cinsellik içgüdüsü sadece cinsel bir içgüdü değildir, yaşamdan alınan bütün zevkleri ele alan bir içgüdüdür, yaşamın devamını sağlar. Ölüm içgüdüsü ise kişinin bilinçdışı olarak yok olma, kendine zarar verme isteğidir.

Freud’un yapısal kişilik modeli 3 yapıdan oluşumaktadır bunlar id, ego ve süperegodur. Id doğuştan beri olan, dürtü ve içgüdüleri içeren ve haz ilkesiyle hareket eden yapıdır. Ego ise gerçeklik ilkesiyle ilişkilidir, id’in dürtüleri ve süperego’nun baskısı altında dengeyi bulmaya çalışır. Süperego ise en son gelişen yapıdır ahlak kuralları ve toplumun değerleriyle ilişkilidir, kişiyi baskılamaya çalışır. Freud’a göre patolojiler id ve süperego arasındaki çatışmalardan dolayı ortaya çıkmaktadır.

Freud kişiliğin gelişiminde çocukluk yıllarının önemini vurgulamıştır, buradan hareketle Freud psikoseksüel gelişim kuramını oluşturmuştur. Kişiliği 5 döneme bölen Freud her dönemin gelişimiyle kişinin karakterinde değişmeler yaşanacağını belirtir. Bu dönemler sırasıyla oral dönem, anal dönem, fallik dönem, gizil dönem ve genital dönem olarak sıralanmaktadır. Freud histeride bu gelişim dönemlerinde yaşanan bir saplantı olabileceğini söyler, oral ve ödipal (fallik) dönemde yaşanan saplantılar histeride görülebilmektedir.

Freud’un anlayışına göre histeride kişi kabul edilmeyen cinsel arzularını bastırmaktadır, bu bastırmanın sonucu olarak kişi birtakım fiziksel veya duygusal semptomlar yaşamaktadır. Kişinin semptomlarına örnek olarak abartılı davranışlar ve abartılı duygulanım, somatik ağrılar, kronik yorgunluk, bayılma gibi durumlar verilebilir. Histerik kişiler karşılarından ilgi ve onaylanma beklerler, bu ilgiyi göremediklerinde kişiler agresif davranışlar sergileyebilirler. Kişilerde kendine zarar verme davranışları görülebilir. Karşı cinse karşı genelde flörtöz veya baştan çıkarıcı davranışlar içerisindedirler, hemcinsleriyle bir rekabet içerisine girebilirler. Histerik kişiler derinlikli ilişkiler kurmakta zorlanabilirler, ilişkilerinde sorunlar yaşayabilirler.

Histerinin günümüzde psikiyatrik sınıflandırılması konversiyon bozukluğu veya somatizasyon bozukluğu altında yer almaktadır.

Özel Berk Karaoğlu Aile Danışma Merkezi