Psikolojik Değerlendirmede Psikolojik Testler Ne İşe Yarar?
Psikolojik değerlendirmede terapist, danışanla ilgili daha fazla veri elde etmek ya da şüphelendiği durum hakkındaki yorumunu güçlendirmek için danışana psikolojik test uygulayabilir. Yetkin ruh sağlığı uzmanının uygulayabileceği bu psikolojik testler, daha önce sayısız insan üzerinde denenmiş ve bilimsel geçerliliği olan ölçeklerden oluşur.
Psikolojik testler kişilik, zeka, yetenek-beceri, gelişim ve nöropsikolojik olmak üzere farklı alanlarda, bireyi daha iyi tanımak için uygulanır. Şimdi kısaca bu testlerden bahsedelim.
KİŞİLİK TESTLERİ
MMPI: Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri olarak bilinen MMPI, kişilik değerlendirmelerinde en sık kullanılan testlerden birisidir. 15 yaş üstü bireylere uygulanabilen bu test 566 maddeden oluşur. Kişilik özelliklerini geniş çapta değerlendirme ve kişide ruhsal bozukluk varsa terapistin yorumunu güçlendirmeye yardımcı olur.
Eysenck Kişilik Envanteri: Dışadönüklük, nörotisizm (duygusal dengesizlik), yumuşak başlılık, gelişime açıklık ve öz denetimin ölçümlendiği kişilik testidir. 16 yaş ve üstü bireylere uygulanabilir.
Tematik Algı Testi (TAT): Katılımcıya 30 adet resim ve 1 adet boş kart verilir. Kişiden bu resimlere bakarak hikâye kurması istenir. Kişinin kurduğu hikâye, psikolog ya da psikolojik danışman tarafından değerlendirilir. TAT ile kişiyi daha iyi tanımak amaçlanır. Bireyin; geçmiş, şimdi, gelecek ve aile hayatıyla ilgili ipuçları verebilir. Projektif bir testtir. Uygulandığı kite ise çocuk ve yetişkinlerdir.
Rorschach Testi: Kağıt üzerinde 10 farklı mürekkep izi verilerek, kişiden bu izleri yorumlaması istenir. Projektif bir test olan Roschach, kişilik dinamikleri hakkında bize bazı bilgiler verebilir. Bu test, 7 yaş ve üstü herkese uygulanabilir.
Beier Cümle Tamamlama Testi: Çocuk ve yetişkinlere uygulanan bu testte, bireye birtakım cümleler verilir ve bu cümleleri tamamlaması istenir. Doldurulan cevaba göre, bireyin içsel dünyası hakkında bazı yorumlamalar yapılır. Projektif bir testtir.
Ruhsal Belirti Tarama Testi (SCL 90): SCL-90 kişideki psikolojik patolojiyi saptamak amaçlı kullanılan 90 soruluk psikolojik bir testtir. 17 yaş ve üstü bireylere uygulanabilir.
GELİŞİM TESTLERİ
Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE): 0-6 yaş grubundaki çocukların, bilişsel fonksiyonları, kelime bilgisi ve sosyal gelişimleri hakkında bilgi sahibi olmak için uygulanan psikolojik bir testtir.
Metropolitan Okul Olgunluğu Testi: Okula başlama yaşındaki çocuklara uygulanan, çocuğun okula hazır olma durumunu, gelişim düzeyini göz önünde bulundurarak değerlendiren bir testtir.
Denver Gelişim Testi: Okul öncesi, çocuğun okula hazır olma durumunu değerlendirme, gelişimsel geriliği değerlendirme veya sağlıklı bireylerin de gelişim düzeylerini değerlendirme amaçlı kullanılan gelişimsel bir testtir.
Gessell Gelişim Testi: Performans değerlendirme testi olan Gessell, çocukların motor faaliyetlerini, bilişsel, fiziksel ve biyolojik gelişimlerini gözlemlemek amaçlı kullanılır.
Gazi Erken Çocukluk Değerlendirme Aracı (GEÇDA): GEÇDA testi, çocukların gelişim düzeylerini ölçmek amacıyla uygulanır.
ZEKA TESTLERİ
WISC-4 Zeka Testi: : Çevreye adaptasyon ve sorunlarla baş etme yöntemi temel alınarak zekanın ölçümlendiği bir testtir. 6-11 yaş grubundaki çocuklara uygulanır. Aynı zamanda WISC-4 Zeka Testi özel gereksinimli çocukları tespit etmek amacıyla da kullanılır.
Cattel Zeka Testi: Katılımcıya farklı türde soru kalıpları verilir ve doğru sayısına göre IQ puanı hesaplanır. 6-14 yaş aralığındaki çocuklara uygulanır ve katılımcının belirli bir süre içinde testi bitirmesi beklenir.
Alexander Pratik Zeka-Yetenek Testi: Genellikle ilkokul çağındaki çocuklara uygulanan, zeka ve yeteneği ölçen bir testtir. Çocuğun yeteneğinin olduğu bir alan varsa bunu keşfedip geleceğine yön göstermek için uygulanabilir. Ayrıca özel gereksinimli çocukları belirleyip ihtiyaçları olan eğitimi belirlemek için de kullanılan bir testtir.
Stanford-Binet Zeka Ölçeği: Çocuk ve yetişkinlere uygulanan zeka testidir. Zihinsel becerileri ölçmek ve varsa zihinsel geriliği saptamak için kullanılır.
Porteus Labirentleri Testi: Labirent çizili kartlar, bazı direktiflerle bireye verilir ve labirentten çıkış yolunu bulması istenir. Çocuk, ergen ve yetişkinlere uygulanabilir. Planlama becerisine göre zekâ ölçümlenir.
NÖROPSİKOLOJİK TESTLER
Stroop Testi: Tepki süresinden yola çıkarak dikkati ölçümlemek için kullanılan nöropsikolojik testlerdendir.
Mini Mental Test: Kişide nöropsikolojik bozukluğun varlığını ve bilişsel becerilerini ölçümlemek amacıyla uygulanan nörolojik bir testtir.
Wisconsin Kart Eşleme Testi: Dikkat, soyut düşünme becerisi, bellek ve kavramsallaştırmayı incelemek amacıyla uygulanan nöropsikolojik bir testtir. Her yaş grubuna uygulanabilir.
M.Berk KARAOĞLU
Uzman Klinik Psikolog-Aile Danışmanı
