İletişimsizlik, aile içi sorunların en başında gelen bir problemdir. Anne babalarla çocuklar arasında yaşanan bu sorun, bireylerin birbirini anlayamaması ya da yanlış anlaması üzerine aile yapısını olumsuz etkilemekte ve çatışmalara dönüşebilmektedir.
Burada ilk adım anne baba tarafından atılmalıdır. Çocuk, anlaşılmayı ve dinlenilmeyi isteyen bir varlıktır. Bunu doğrudan belli edemez fakat vermiş olduğu tepkilerle kendini gösterir. Kızmak, inatlaşmak, huysuzlaşmak, şımarmak bu tepkilere örnek gösterilebilir. Eğer anne baba bu tepkilerin altında yatan sebebi görmezse, anlayamazsa; çocuğun bu davranışları devam edecektir. Çocukla uygun şekilde kurulan iletişim, bu sorunun çözülmesinde önemli bir yere sahiptir.
Anne baba figürü burada iletişimi şekillendiren bir faktördür. Dinlemeyen, suçlayan, aşırı müdahaleci, eleştirici, tersleyici anne baba figürü; çocuk üzerinde olumsuz etkiye sahiptir. Yetersizlik ve değersizlik hissine kapılabilme ihtimali olan bu figür karşısında, çocuğun özsaygısı ve özgüveni de düşebilmektedir. Bu durum çocukta kalıcı ya da psikolojik olarak ağır izler bırakabilmektedir. İçe kapanma, soyutlanma, kötü hissetme gibi etkiler buna örnek verilebilir.
Tam tersi şekilde, çocuk ters etki gösterip baskın gelme yolunu izleyebilmektedir. Hırçınlaşma, inatlaşma, aşırı kızgınlık ve öfke boyutu olarak bu tepkisini yansıtabilmektedir. Böyle zamanlarda durum daha da kötüye giderek aile içi iletişim zarar görmektedir.
Anne Babalar Ne yapmalı?
- Sabırlı olmak ilk başta yapılması gerekenlerdendir. Çocuğa verilen her türlü aşırı tepki kalıcı iz bırakma etkisine sahiptir. Öncelikle çocuğun sakinleşmesini bekleyin.
- Sakinleşen çocuk, dinlemeye ve konuşmaya daha açık hale gelmiş olup iletişime adım atacaktır. Bu zamanda bağırmak, çağırmak, suçlamak, kızmak en yanlış tutumdur. Sakince neyi neden yaptığını, ne istediğini öğrenmek en etkili çözüm yolu olacaktır. Çocuk, böyle yaklaşıldığı takdirde uysal bir şekilde size karşılığını verecek ve içindekileri anlatacaktır.
- Daha sonra çocukla iş birliği içerisinde ‘nasıl çözüm yolu bulabiliriz? ‘ sorusuna bağlı kalarak çözüm yolları aranmalıdır.
- Çocuğu çözüm yoluna dahil etmek, onu değerli hissettirecektir. Bu da çocuğunuzu sizinle iş birliği yapmaya daha hevesli ve istekli bir hale getirecektir.
- Çocuk her tepkiyi verebilir, fakat ne olursa olsun çocuğa aşırı tepki vermemeyi unutmamak gerekmektedir. Sizin sakin kalışınız çocuğunuzun da sakinleşmesini sağlayacaktır.
- Özetle, çocuğunuzu her şekilde sakince dinlemeli ve asıl problemin ne olduğunu öğrenmeye çalışmalısınız. Geçiştirme hissi olursa ya da çocuğunuz bunu hissederse, size karşı aksi tepkilerinin devam etme ihtimali vardır.
Unutmayın ki; çocuktan her an her şeyi bekleyebilirsiniz, önemli olan ebeveyn olarak bütün bunlara hazır olmanızdır. Uzlaşıcı yaklaşımlarınız, çocuğunuzu da olumlu yönde etkileyecektir.Eğer aile içinde iletişim sorunları, farklı ve büyük boyutta olup bireylere zarar veriyorsa; kesinlikle bir uzman desteği almalısınız.
Özel Berk Karaoğlu Aile Danışma Merkezi
