Psikoterapi ve Psikoterapide Amaçlanan Nedir?
Rahatsızlık veya bozukluğu belirli bir psikopatolojik anlayış çerçevesinde, belirli kavramlar ile program dahilinde,terapi amacıyla ve planlı bir şekilde yürütülen uygulamalardır. Freud'un izinden gidilerek, danışanın bilinçdışındaki çelişkilerini farklı yollardan bilinç düzeyine çıkartır ve danışanın bu çelişkilerin farkına varmasını sağlar. Böylece danışan artık kontrolü bilinçdışına bırakmaz davranışlarını bilinç düzeyinde etkiler.
Bu yöntemde bireyin kendisine zarar veren, kendisinde sıkıntı yaratan duygu ve davranışlarını incelenir. Burada amaçlanan kişinin kendi istek ve arzuları ile çevresi arasında oluşan uyumsuzluğun sonucunda oluşan çatışmaları çözümleyerek problemin giderilmesini sağlamaktır.
Psikoterapi Çeşitleri:
-
Psikoanalitik Terapi:
Psikanaliz diye de adlandırılmakta olan bu terapi yönteminde danışanın zihinsel süreçleri, bilinçdışı unsurlar ve çocukluk çağı ve bunların ortaya çıkardığı bağlantı ele alınmaktadır. Seansta danışandan zihninden tüm geçenleri sınırlama veya sansürleme olmadan ifade etmesi beklenir. -
Davranışçı Terapi:
Problemin kaynağının öğrenme ve modelleme sonucunda ortaya çıktığını, kullanılan çeşitli yöntemlerle (sistematik duyarsızlaştırma, ödüllendirme, yoksun bırakma v.b.) bu problemin değiştirileceğini savunmaktadır. -
Bilişsel Terapi:
Problemin kaynağının yanlış düşünce, inanç ve hatalı şemalardan kaynaklandığını, bu yanlış düşünce, inanç ve şemaların değiştirilmesi ile duygu ve davranışların da değişeceği tezinden hareket eden bir terapi yöntemidir. -
EMDR:
Göz hareketleri ile bilginin yeniden işlenmesi ve travmanın duyarsızlaştırılması olarak tanımlanan bu terapi türünde amaç bireye zarar veren kötü duygu, düşünce veya anıların birey ile yüzleştirilmesi ve Daha çok “travma sonrası stres bozukluklarında” tercih edilen bu terapi türü diğer bozukluklarda da uygulanmaktadır. -
Varoluşçu Terapi:
İnsan iradesinin önemini vurgulayan ve kişinin aldığı kararların yaşamını değiştirebileceği düşüncesi ile hareket eden, "burada ve şimdi" (anı yaşamak) kavramları üzerinde odaklanan bir yaklaşımıdır. -
Oyun Terapisi:
Çocuklarla çalışılan bu terapi türünde hedeflenen, çocuğun hayal dünyasını, ve hissettiklerini anlamaktır çünkü bilinmektedir ki oyun oynarken çocuklar özgür iradesini ortaya koyabilmektedir. -
Aile Terapisi:
Terapi sürecine danışanın yanında diğer aile bireyleri de dahil olmaktadır ve bir kişiye odaklanmaktansa aile içi iletişim, paylaşım ve uyuma odaklanarak ortaya çıkabilecek veya çıkmış sorunların giderilmesini hedefler. -
Cinsel Terapi:
Partnerlerin iletişimi, çocukluk döneminde yaşanan olaylar, aile içi tutum gibi sebeplerin yarattığı cinsel sorunlara yaklaşım ve çözüm için uygulanan terapi yöntemidir. Partnerlerin bu süreçte birbirlerine destek olması çok önemli bir noktadır. -
Grup Terapisi:
Şimdi ve burada ilkesi üzerinde yoğunlaşan grup terapisi açıklığı ve dürüstlüğü esas alır ve grup üyeleri hakkındaki düşüncelerin açıkça ifade edilmesi istenmektedir. Kişiler kendilerine ve başkalarına farkında olmayı öğreterek davranışlarını değiştirmeye yardımcı olur. -
Psikodrama:
Grup içinde yalnızca karşılıklı konuşmak yerine dışarıda yaşanılan olayları grup içinde canlandırarak olayları yeni teknikler ile yeni baştan canlandırmak, canlandırırken seçenek ve yol göstermek yolu ile uygulanır. -
Şema Terapisi:
Erken dönem yaşantılarının yetişkinlik döneminde yarattığı yansımalara odaklanarak değişime dirençli olaylarda ve daha çok kişilik bozukluklarında uygulanmaktadır. -
Gestalt Terapisi:
Terapi bireyin potansiyeli ile ilerler ve birey merkezci , bütüncü bir yaklaşım izlenir. Kendi deneyimlerinden yola çıkılarak bireyin içinde bulunduğu duygu durumlar üzerine yoğunlaşılır. -
Birey Merkezli Terapi:
Carl Rogers tarafından öne sürülen ve hümanistik yaklaşımı esas alan bu terapi yöntemi ile kişinin kendi kendisini aşması, iyiye götürmesi hedeflenmekte ve kendi gelişimine yönelik kapasitesi olduğu bilinci arttırılmaktadır.
Bahsedildiği gibi, Freud’un çalışmaları psikanalizin temelini atmış ve psikanalitik terapilerin oluşumuna zemin hazırlamıştır. Psikoterapiye gelen danışanın, olduğundan daha iyi duruma getirilmesi psikoterapinin amaçlarındandır. Bununla beraber danışanın hangi amaçla psikoterapiye geldiği de psikoterapinin işleyişi açısından önem taşıyabilir.
M.Berk KARAOĞLU
Uzman Klinik Psikolog - Aile Danışmanı - Cinsel Terapist
